سیتوییشن‌شیپ چیست؟
آیا تا به حال در رابطه‌ای بوده‌اید که هیچ‌وقت به جایی مشخص نرسیده، اما همچنان ادامه پیدا کرده است؟ شاید کارهای شبیه یک زوج انجام می‌دادید—مثل قرار گذاشتن، وقت گذراندن با هم، یا داشتن صمیمیت—اما هرگز رابطه‌تان را با یک عنوان مشخص تعریف نکردید یا انحصاری نکردید.
این همان چیزی است که امروز به آن سیتوییشن‌شیپ می‌گویند. در یک پژوهش در مارس ۲۰۲۴، محقق اصلی مایکل آر. لانگلیس این نوع رابطه را چنین تعریف کرد:
-
نداشتن وضوح یا برچسب مشخص، بر خلاف روابط عاشقانه‌ی انحصاری
-
تعهد پایین
-
اما تقریباً همان میزان صمیمیت، رفتارهای جنسی و وقت‌گذرانی که زوج‌های انحصاری دارند
در یک پژوهش دیگر در ژوئن ۲۰۲۵، لانگلیس و همکارانش به دنبال کشف دلایل شکل‌گیری این نوع روابط نیمه‌عاشقانه و نیمه‌غیرمتعهد بودند.
دو دلیل اصلی ماندن در سیتوییشن‌شیپ‌ها
۱. نظریه‌ی سرمایه‌گذاری: دام هزینه‌ی غرق‌شده
پژوهش‌ها در Journal of Economic Psychology توضیح می‌دهند که «هزینه‌ی غرق‌شده» به این معناست که ما تمایل داریم در چیزی بمانیم، فقط چون قبلاً زیاد روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌ایم.
مثلاً با خودمان می‌گوییم:
-
«ما شش ماهه با هم در ارتباطیم، نمی‌تونم همین‌طوری ول کنم.»
-
«این همه انرژی گذاشتم، الان رها کردنش منطقی نیست.»
اما حقیقت این است: زمان و انرژی‌ای که خرج کرده‌ای، چه بمانی چه بروی، برنمی‌گردد. ماندن فقط ممکن است بیشتر تو را خسته کند، مخصوصاً اگر رابطه متقابل یا معنادار نباشد.
سؤالاتی که می‌توانی از خودت بپرسی:
-
اگر همین امروز برای اولین بار این فرد را می‌دیدی، باز هم همین رابطه‌ی مبهم را انتخاب می‌کردی؟
-
اگر دوستت همین شرایط را داشت، به او چه می‌گفتی؟
-
به جای اینکه فکر کنی با رفتن چه چیزی را از دست می‌دهی، به این فکر کرده‌ای چه چیزی به دست می‌آوری؟
ترک کردن چیزی که رضایت‌بخش نیست، هرگز هدر دادن نیست. بلکه سرمایه‌گذاری روی وقت، انرژی و سلامت روان خودت است.
۲. نظریه‌ی تبادل اجتماعی: مقایسه‌ی سود و زیان
طبق پژوهش‌های ۲۰۲۳ در Frontiers in Psychology، نظریه‌ی تبادل اجتماعی می‌گوید تصمیم‌های ما در روابط بر اساس مقایسه‌ی مزایا و معایب گرفته می‌شود.
یعنی ممکن است حتی در یک رابطه‌ی مبهم بمانیم، چون فکر می‌کنیم مزایایش بیشتر از ضررهایش است.
مزایای سیتوییشن‌شیپ:
-
گاهی صمیمیت عاطفی
-
معمولاً صمیمیت جسمی
-
یک همراه برای برنامه‌ها و مهمانی‌ها
اما هزینه‌های آن هم سنگین است:
-
نبود وضوح، امنیت، آینده یا حتی عشق واقعی
-
ضربه به عزت‌نفس
-
ایجاد این باور غلط که «من برای تعهد کافی نیستم»
اگر به دوام رابطه‌ات شک داری، ارزش دارد بررسی کنی آیا واقعاً به تو خدمت می‌کند یا نه. مخصوصاً اگر آینده‌ات را در ازدواج و زندگی پایدار با یک شریک می‌بینی.
شاید الان به خاطر راحتی در این رابطه مانده‌ای، اما آیا در بلندمدت همان چیزی است که می‌خواهی؟ آیا باور داری کسی را پیدا می‌کنی که همان خواسته‌های تو را داشته باشد، بدون اینکه تو را در ابهام نگه دارد؟
رفتن به این معنا نیست که تو اهمیتی نمی‌دادی؛ بلکه به این معناست که به خودت هم اهمیت می‌دهی. تو شایسته‌ی رابطه‌ای هستی که عشق در آن فقط گهگاهی یا ضمنی نباشد—بلکه واقعی و پایدار باشد.
